ท่านางข้าม

 "กินนูหรี" หรือที่บางครั้งเรียกว่า "กินดูรี" เป็นมากกว่าการรับประทานอาหารร่วมกัน แต่เป็น ประเพณี อันงดงามและมีความหมายลึกซึ้งในวัฒนธรรมของพี่น้องชาวมุสลิมในภาคใต้ของประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในชุมชนที่มีรากฐานทางวัฒนธรรมมลายู ประเพณีนี้สะท้อนให้เห็นถึงจิตวิญญาณแห่งการแบ่งปัน ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และความสามัคคีอันเป็นเอกลักษณ์

 กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้วในท่ามกลางหุบเขา แม่น้ำลำธาร และธรรมชาติที่รายล้อมอันงดงาม มีเด็กสาวกำพร้าตั้งแต่เด็กชื่อมายา เธอได้รับการเลี้ยงดูจากหมอการแพทย์แผนโบราณอันเลื่องชื่อ นามว่า หมอหลิว ซึ่งท่านมีความชำนาญในการใช้สมุนไพรรักษาโรคต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี จนเป็นที่ชื่นชมของบรรดาชาวบ้านต่าง ๆ ในหมู่บ้าน หมอหลิวผู้ชาญฉลาดและเชี่ยวชาญคนนี้ ได้ถ่ายทอดวิชาการแพทย์สมุนไพรให้แก่มายาตั้งแต่เด็กจนโต หมอหลิวจึงเป็นทั้งพ่อและอาจารย์ของเธอในเวลาเดียวกัน

ในหมู่บ้านแห่งหนึ่ง มีชายหนุ่มชื่อจวนผู้ขยันขันแข็ง แต่ยากจน ในขณะที่เพื่อนบ้านของเขาชื่อมัดหวายเป็นคนร่ำรวย แต่ขี้เกียจ มัดหวายเห็นความขยันของจวน จึงคิดแผนการเอาเปรียบ

  "หลองซัง" หรือ "ฉลองซังข้าว" เป็นประเพณีสำคัญที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนานในชุมชนชาวนาทั่วประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาคใต้ ซึ่งเป็นการแสดงออกถึงความกตัญญูต่อพระแม่โพสพ เทพธิดาแห่งข้าว ผู้เป็นสัญลักษณ์แห่งความอุดมสมบูรณ์ หลังจากการเก็บเกี่ยวผลผลิตอันเหนื่อยยากตลอดฤดูกาล

  กาลครั้งหนึ่งในแถบชานเมืองเล็ก ๆ มีหมู่บ้านชื่อ ไพรพนาทุ่ง ซึ่งชาวบ้านมีอาชีพทำการเกษตร ทุก ๆ คนอยู่กันอย่างมีความสุข